Simpozijum 2024:

PROGRAM

Stanovišta, koncepti, rasprave / Simpozijum: Kritičar u fokusu: Oto Bihalji-Merin

U okviru programa Stanovišta, koncepti, rasprave: Umetnička kritika druge polovine 20. veka u Srbiji i Jugoslaviji Udruženje likovnih kritičara AICA Srbija stavlja u fokus široko polje delovanja i misli Ota Bihalji-Merina – književnika i novinara, urednika i izdavača, aktivnog člana Komunističke partije Jugoslavije i Komunističke partije Nemačke, likovnog kritičara, teoretičara i pisca o umetnosti, osnivača i člana organizacionih odbora brojnih institucija i žirija mnogih prestižnih domaćih i svetskih manifestacija.

U dijalogu s arhivskim materijalima Salona Oto Bihalji-Merin predstavljenim u okviru recentne izložbe Morao sam biti prisutan kustosa Senke Latinović i Miroslava Karića (Legat Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića), članovi i članice udruženja AICA Srbija kritički analiziraju konceptualne i praktično-materijalističke efekte Bihalji-Merinovog delovanja kroz perspektivu njegovog rada u oblasti kulturne politike, zatim njegovih međuratnih aktivnosti u lokalnom i internacionalnom kontekstu s akcentom na antifaštička zalaganja, njegovog pogleda na suverenost i autentičnost moderne umetnosti kroz spoj tradicije i modernosti, i najzad, njegovih pisanja o srednjevekovnoj, naivnoj i marginalnoj umetnosti, kao i o umetnosti vanevropskih civilizacija.

Prvi deo simpozijuma (23. decembar) obuhvata pet fokusiranih predavanja koja će održati: dr Vida Knežević, Marijana Cvetković, dr Branislav Dimitrijević, Stevan Vuković i dr Jelena Vesić.

Drugi deo simpozijuma (23. januar) uključuje tematsko vođenje kroz izložbu Morao sam biti prisutan i arhiv Salona Oto Bihalji-Merin, koje će biti realizovano u formi dve video emisije u izdanju udruženja AICA Srbija. Vođenje kroz izložbu i arhiv prirediće autori i kustosi izložbe Senka Latinović i Miroslav Karić, nakon čega će uslediti diskusija s učesnicima prvog dela simpozijuma i komentatorima iz regiona (dr Ljiljana Kolešnik, dr Ivana Bago i Ivana Hanaček).

---

Tema petog ciklusa ovog višegodišnjeg programa – Kritičar u fokusu: Oto Bihalji-Merin – odvija se u saradnji AICA Srbije i Salona Ota Bihalji-Merina.

Molimo vas da najavite svoj dolazak u Salon na adresu info@mnmu.rs.

IZLAGANJA, APSTRAKTI, BIOGRAFIJE

„Morao sam biti prisutan”: Oto Bihalji-Merin i kritika kao delatno prisustvo

Senka Latinović i Miroslav Karić

Arhiv Ota i Lize Bihalji-Merin u trenutnom popisu i obradi legata broji više od 3000 knjiga, preko 3600 jedinica korespondencije i preko 1600 dokumenata različitog tipa koji uvode istraživače/posmatrače u mrežu poznanstava, prelomnih istorijskih događaja i intime ovog autorskog para. Sintagma Morao sam biti prisutan, na koju se često nailazi u Bihalji-Merinovim memoarskim zapisima i kojom je, pre svega, želeo da objasni suštinu svog pogleda na svet i naglasi potrebu za preuzimanjem inicijative i aktivnim učešćem u društvenim i umetničkim zbivanjima, čini okosnicu aktuelne izložbe u Galeriji-legatu Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića. Izložba prati život i rad ovog kritičara i intelektualca kao „delatno prisustvo” prikazujući najznačajnije „stanice” njegovog životnog i profesionalnog puta i turbulentne istorije XX veka. U okviru hronoloških i tematskih celina predočen je intenzitet njegovih delovanja u oblasti izdavaštva i uredništva časopisa leve orijentacije, organizacija izložbi, spisateljskog rada, neposrednih političkih angažmana u predratnom periodu te poratnih bavljenja različitim fenomenima: naivna umetnost, vanevropske civilizacije, promišljanje odnosa nauke i umetnosti.

Vođenje kroz izložbu i arhiv u dve emisije baca svetlo na izložene materijale, kompleksnost i slojevitost „delatnog prisustva” Ota Bihalji-Merina kroz polje umetnosti, kulture i politike. Kroz citate iz intervjua, tekstova i knjiga predstavljen je Merinov osobeni kritičarski i teorijski pristup, koji je neretko izlazio iz akademskih okvira i kanona (zapadne) istorije umetnosti, donoseći netipične i osvežavajuće transdisciplinarne uvide o pojavama, praksama i tendencijama u vizuelnoj umetnosti.

BIOGRAFIJE:

Senka Latinović je istoričarka umetnosti i kustoskinja iz Beograda. Od 2022. godine zaposlena je na mestu kustoskinje Salona Oto Bihalji-Merin (Muzej naivne i marginalne umetnosti). Značajnije izložbe: Telo kao režim (2015), Bijenale mladih (2021), Emerik Feješ (2023), Brutalna nežnost (2024), Uprkos svemu (2024), Oto Bihalji-Merin: Morao sam biti prisutan (2024). Periodično objavljuje prateće tekstove za izložbe savremenih umetnika i likovnu kritiku. Zajedno sa Vladimirom Bjeličićem osnovala je performativni kustoski duo Vokalno-kustoski sindrom, sa kojim je učestvovala na 59. Oktobarskom salonu (2022) i 32. Memorijalu Nadežde Petrović (2024). Dobitnica je nagrade Spomen-zbirke Pavla Beljanskog i članica ICOM-a.

Miroslav Karić je diplomirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na katedri za istoriju umetnosti 2000. godine. Od 2001. godine bio je na poziciji sekretara i kustosa u nezavisnoj umetničkoj asocijaciji Remont, a od 2003. član uredničkog tima Remont art magazina. Karić je bio višegodišnji urednik rubrike „Izložbe“ u beogradskom kulturnom mesečnom vodiču Yellow Cab. U profesionalnoj biografiji beleži angažman na mnogim projektima kao saradnik, koordinator, kustos i PR. Od 2010. godine Karić je u kustoskom timu projektne inicijative Fotodokumenti i u organizacionom timu nagradnog programa „Dimitrije Bašičević Mangelos“. Član je Udruženja likovnih umetnika primenjenih umetnosti i dizajnera Srbije – ULUPUDS i Međunardonog udruženja likovnih kritičara AICA. Dobitnik godišnjeg priznanja ULUPUDS-a za stvaralačke rezultate u 2011. godini, Nagrade Društva istoričara umetnosti Srbije za najbolju autorsku izložbu u 2019. godini i Nagrade „Lazar Trifunović” za 2022. godinu.  Od januara 2020. radi kao kustos u Muzeju savremene umetnosti Beograd. 

---

https://www.youtube.com/watch?v=jyFeL6msv50

Ne postoji raj, ali je moguć jedan bolji svet
Međuratne stanice života i rada Ota Bihalji-Merina

dr Vida Knežević

U izlaganju ću se baviti mestom i ulogom Ota Bihalji-Merina u međuratnoj jugoslovenskoj kulturi i umetnosti, te njegovim uticajima na levu intelektualnu i umetničku scenu, s obzirom na činjenicu da je živeo i radio u mnogim evropskim metropolama (Berlin, Pariz, Cirih), bio član KPJ, KPD, Saveza proletersko-revolucionarnih pisaca, organizovao izložbu u Berlinu Krvava diktatura u Jugoslaviji, bio jedan od inicijatora i organizatora Instituta za proučavanje fašizma 1933-1934, učestvovao u Španskom građanskom ratu (napisao prvu knjigu o tom ratu), te jedan od kustosa londonske izložbe 1937-38, za koju je napisao i čuvenu knjigu Modern German Art kao antifašističku odbranu nemačkog ekspresionizma od nacističkog progona (Degenerate Art/ Entartete Kunst) – a sve vreme i paralelno bio povezan sa lokalnim „naprednim“ pokretom. 

Nasuprot dominantnim antikomunističkim narativima, potvrđenim i dalje institucionalizovanim kroz istorijski revizionizam, koji su učinili da se oko mnogih jugoslovenskih intelektualaca i umetnika koji su bili bliski radničkom i komunističkom pokretu – pa i oko samog Bihalji-Merina – kreiraju mitovi o njihovim ulogama u društvenim borbama, u izlaganju ću predložiti njihovo drugačije čitanje. O Oto Bihalji-Merinu bismo radije mogli misliti kao o „proleterskom kosmopoliti“, kao jednom od mnogih tadašnjih radničkih intelektualaca koji su poticali sa (evropske) periferije, ali koji su kroz povezanost sa međunarodnim radničkim pokretom, učestvujući u antikapitalističkim i antifašističkim, a često i antikolonijalnim borbama, svoje intelektualne horizonte dalje širili.

BIOGRAFIJA:

dr Vida Knežević je istoričarka umetnosti, kustoskinja, radnica u sektoru kulture, članica Kontekst kolektiva  čiji rad predstavlja proces povezivanja kritičke teorije i prakse, umetničke proizvodnje sa širim društvenim delovanjem. Od 2006. do 2010. godine radila je na projektu Kontekst galerija. U periodu od 2008. do 2010. predavala je na Visokoj školi likovnih i primenjenih umetnosti strukovnih studija u Beogradu. Tokom 2019. godine je odbranila doktorsku tezu pod nazivom „Teorija i praksa kritičke levice u jugoslovenskoj kulturi (jugoslovenska umetnost između dva svetska rata i revolucionarni društveni pokret)“. Bila je kustoskinja-asistentkinja na 49. Oktobarskom salonu, Umetnik građanin, umetnica građanka, Kontekstualne umetničke prakse, 2008. godine. Autorka je mnogobrojnih projekata i izložbi u oblasti kustoskih, umetničkih i aktivističkih praksi: Kritička mašina (2014 – u toku); Kun: umetnik – radnik – borac (2024), Spoznaj! Odupri se! Reaguj! Performans i politika devedesetih u postjugoslovenskom kontekstu (2019-2021), Gradove smo vam podigli: o protivrečnostima jugoslovenskog socijalizma (2017-2018);  Unexpected Encounters (2013); O solidarnosti (2013); Trajni čas umetnosti. Re-izvođenje nepoznatog (2012); Od kreativnog rada do kreativnog grada(2011) i dr. Od 2014. jedna je od urednica edukativnog projekta i levog medijskog portala Mašina.rs gde se bavi odnosom kulturno-umetničke i medijske proizvodnje, ekonomije, politike i aktivizma. Trenutno je članica Upravnog odbora Asocijacije Nezavisna kulturna scena Srbije (NKSS). Članica je Udruženja likovnih kritičara AICA – sekcija Srbije.

---

https://www.youtube.com/watch?v=4E7psMDpRZs

​​Socijalističke prefiguracije srednjovekovne umetnosti: Oto Bihalji-Merin, Miroslav Krleža, časopis „Jugoslavija“

dr Jelena Vesić

U prostoru binarnog mišljenja, često evociranog u kulturnim reprezentacijama iz vremena Hladnog rata, srednjovekovna religijska umetnost ne bi bila omiljena tema komunističkih istoričara umetnosti, može se reći – nije bila u programu. Nisu li revolucionarne mase uništavale crkve, simbole religije kao „opijuma za narod“? 

Takvo binarno mišljenje bilo je upravo ono čemu su se jugoslovenska kulturna politika i njeni protagonisti suprotstavili u hladnoratovskim okolnostima. Teza ovog izlaganja je da je jugoslovenski politički diskurs nesvrstanog, trećeputaškog pozicioniranja, njegova retorika i artikulacija, avangardistički oblikovana kroz umetnost i kulturnu politiku u prvim posleratnim godinama. Primeri na kojima izvodim ovu tezu su: Bihalji-Merinova pisanja o fresakama Bogorodice Ljeviške iz XIV veka i izlaganja kopija fresaka širom sveta (publikacija Čovek, priroda i predmeti na freskama, Beograd, 1963.); njegovu promociju srednjovekovne umetnosti kao urednika bogato ilustrovanog časopisa Jugoslavija, koji je služio kreiranju imidža Jugoslavije – iznutra i spolja – i bio izdavan na nekoliko svetskih jezika, u velikom tiražu; njegove teze o istoriji i savremenosti iznete u tekstu Tradicije i perspektive („Tradicije i perspektive“, časopis Jugoslavija, Beograd, 1957.) i Krležine izložbe Jugoslovenska srednjovekovna umetnost (L’art medieval yougoslave) u Palais de Chaillot u Parizu 1950. čiji je predgovor široko distribuiran i preštampavan u časopisima Republika, Umetnost i Jugoslavija. Ove primere sagledavam kao dokumente specifičnog uokvirivanja srednjovekovne umetnosti u narativ jugoslovenstva i jugoslovenske modernosti putem apstrakcije, fragmentacije i primenjenog čitanja. Prefiguracije folklornih motiva i umetnosti prošlosti služe podvlačenju kulturne autentičnosti, samosvojnog puta u modernost (i socijalizam) i lokalne specifičnosti, distinkitvnosti i autonomije u internacionalnom (hegemono-zapadnom) diskursu moderne umetnosti.

BIOGRAFIJA:

dr Jelena Vesić je nezavisna kustoskinja, istraživačica, urednica i predavačica. Kourednica časopisa za sliku i politiku Prelom 2001-2010. Kourednica časopisa Red Thread (Istanbul) i članica savetničkog odbora časopisa Mezosfera (Budapešta). Predsednica Međunarodnog udruženja likovnih kritičara AICA, sekcija Srbije, od 2021. do 2024 godine.

Vesić je aktivna u polju izdavaštva, istraživanja i izlagačke prakse koja ukršta političku teoriju i savremenu umetnost. Bavi se politikama istorizacije i izlaganja u globalnom kontekstu Hladnog rata, sa fokusom na bivšu Jugoslaviju i zemlje socijalizma. Takođe se bavi afektivnim i umetničkim radom u kasnom kapitalizmu, propitujući modele autonomije i forme samoorganizacije sa feminističkih pozicija

Vesić je kurirala mnoštvo izložbi u zemlji i inostranstvu, uključujući kolektivni izlagački projekt Političke prakse (post) jugoslovenske umetnosti (Muzej istorije Jugoslavije, 2009) kao i međunarodnu izložbu Lecture Performance (Muzej savremene umetnosti i Kunstverein u Kelnu, 2010). Njena recentna izložba O Kolektivizaciji: Narativi o jugoslovenskim avangardnim umetničkim kolektivima i primeri feminističkih intervencija prikazana je u Modernoj Galeriji – Ljubljana, 2022.Najnovije publikacije: Alt-Truths and Insta-Realities: The Psychopolitics of Contemporary Right, Red Thread #5 (sa Vladimirom Jerićem Vlidijem, 2020), zbornik Feminist Takes: Early Works by Želimir Žilnik (sa Antoniom Majačom – inicijatorkom projekta i Rachel O’Reilly, Sternberg Press, 2021), knjiga The Yugoslav Art Space: Ješa Denegri in the First Person (sa Branislavom Dimitrijevićem, JRP, 2024).

---

https://www.youtube.com/watch?v=8JlwRy26dM4

Oto Bihalji Merin i trajektorija jugoslovenske naivne umetnosti od pedesetih do sedamdesetih godina XX veka

dr Branislav Dimitrijević

Izlaganje će se pozabaviti centralnom kulturpolitičkom gestom Ota Bihalji-Merina, a to je teoretizovanje, istorizovanje i institucionalizovanje jugoslovenske naivne umetnosti od početaka pedesetih do kraja sedamdesetih godina XX veka. Radi se o procesu o kom se može govoriti kroz tri etape. Prva bi se odnosila na period izlaženja časopisa Jugoslavija kroz koji Oto Bihalji-Merin, a u skladu sa Krležinom identitarno-kulturpolitičkom formulom iz „Plaidoyer pro domo“, formuliše i tumači – u saglasju sa pozicijom koju tada artikuliše Dimitrije Bašićević – idejni okvir za čitavu ovu kulturpolitičku intervenciju. Druga etapa bi se odnosila na uzlet naivne umetnosti šezdesetih ali i na prvi veliki izazov vezan za „aferu Bosilj”, u kojoj je Oto Bihalji-Merin samo posredno sudelovao, ali u odnosu na koju se morao opredeliti, i u svom kanonu „usvojio“ Bosilja kao drugog najznačajnijeg protagonistu jugoslovenske naivne umetnosti, uz Generalića. Pitanje estetskih i strukturalnih  kriterijuma koji određuju šta je to zapravo naivna umetnost – kao i pitanje samog termina kojim se određuje nešto što je u osnovi jedna od iteracija „samouke“ umetnosti – u okviru ove etape biće istorijski i teorijski adresirano. Treća etapa bi se odnosila na aferu sa Svetskom izložbom naivne umetnosti održanom u Minhenu i Cirihu (1974-5), kao jedne u nizu međunarodnih izložbi, čiji je kustos bio Oto Bihalji-Merin. Afera koja nastaje zbog izbacivanja velikog broja radova sa ciriške izložbe, indikativna je za novu realnost jugoslovenske naivne umetnosti unutar svetskog tržišta umetnosti, u senci čega se zapravo i odvijao spor koji će u konačnici voditi ka postepenoj marginalizaciji čitavog ovog poduhvata. 

BIOGRAFIJA:

dr Branislav Dimitrijević je profesor istorije i teorije umetnosti na Visokoj školi za likovnu i primenjenu umetnost u Beogradu i gostujući predavač na inostranim umetničkim školama i univerzitetima. Njegova istraživačka, spisateljska i predavačka interesovanja su u polju moderne, avangardne i savremene umetnosti, a pre svega umetnosti i kulture socijalističke Jugoslavije. 

Objavljene knjige: Potrošeni socijalizam – Kultura, konzumerizam i društvena imaginacija u Jugoslaviji, Fabrika knjiga, 2016; Slatki film Dušana Makavejeva, Muzej savremene umetnosti, Beograd, 2017; O normalnosti – Umetnost u Srbiji 1989-2001 (2005); Ovo nikad nije bilo – Slikarstvo Predraga Neškovića (2014); Protiv umetnosti: Goran Đorđević – Kopije (2015), The Yugoslav Art Space: Ješa Denegri in the First Person (sa Jelenom Vesić), JRP|Editions & les presses du r.el, 2024. 

Od sredine devedesetih deluje kao kustos izložbi savremene umetnosti među kojima su: Gud Lajf – Fizički narativi i prostorne imaginacije (52. Oktobarski salon, Geozavod, Beograd, 2012); No Network (Atomski bunker, Konjic, 2011); FAQ Serbia (ACF, New York, 2010); U raskoraku – Izmeštanje, saosećanje i humor u savremenoj britanskoj umetnosti (MSU, Beograd, 2007); Ubistvo (CZKD, 1997), itd. Godine 2018. pokrenuo je seriju izložbi pod naslovom Srpske Lepe Umetnosti u Ostavinskoj galeriji u Beogradu. 

Politički je aktivan u pokretu Ne davimo Beograd gde koordiniše Grupu za kulturu.

---

https://www.youtube.com/watch?v=VXT5OmZax80

Emancipatorski potencijali primitivističkog diskursa Ota Bihalji-Merina

Stevan Vuković

U naslovu prevoda na engleski jezik knjige Ota Bihalji-Merina o naivnoj umetnosti, objavljene u originalu na nemačkom (Die naive Malerei, Koeln, 1959,), majstori naivne umetnosti postaju „moderni primitivci” (Modern Primitives: Masters of Naive Painting, Harry N. Abrams, Inc., Publishers, New York, 1959.). On ih ujedno povezuje s lokalnom umetnošću srednjovekovlja, u pripadnosti paradigmi koju je Krleža definisao u predgovoru izložbe „Srednjovekovna umetnost u Jugoslaviji” (Pallais de Chaillot, Paris, 1950.), ali ih ubacuje i u tok koji su dve decenije ranije opisali Arthur O. Lovejoy i George Boas (Primitivism and Related Ideas in Antiquity. Baltimore, MD: Johns Hopkins University Press, 1935). Tako „moderni primitivci“ upadaju u sled koji čine romantičarski primitivizam  (Gogen i fovisti), emotivni (ekspresionističke grupe Most i Plavi jahač), intelektualni (Pikaso) i  primitivizam nesvesnog (nadrealisti), te postaju i živi dokaz da su „mentalni procesi čoveka svuda isti, nezavisno od rase i kulture i nezavisno od prividne apsurdnosti verovanja i običaja” (Franz Boas, Primitive Art. New York: Dover Publications, 1927).Primitivistički diskurs još izrazitije proklamuju njegove kasnije knjige iz sedamdesetih godina, kao što su Maske Sveta: Preobražavanje, Skrivanje, Začaravanje (Beograd, Vuk Karadzic: Ljubljana, Mladinska knjiga, 1970.) i Jedinstvo sveta u viziji umetnosti (Beograd: Nolit 1974.), a posebno poglavlje „Fetiši i idoli u ateljeima modernih umetnika“ (str. 285-289.) Tim postupkom Bihalji-Merin razvija svoj koncept u suprotnosti sa glavnim strujama istorije umetnosti, koje, po Fredu Mejersu, kategoriju „primitivnog“ tokom šezdesetih i ranih sedamdesetih postepeno zamenjuju kategorijama „nezapadne umetnosti“, „plemenske ili tribalne umetnosti“, odnosno „umetnosti u društvima malog obima“. Međutim, tako deluje i kao preteča trenda koji biva inaugurusan izložbama Primitivizam u njujorškom MOMA muzeju i Čarobnjaci zemlje u pariskom Boburu 1989. godine. S obzirom na sve to, pitanje ka kome teži ovo izlaganje je kakvi su emancipatorski potencijali tog diskursa sada i ovde.

BIOGRAFIJA:

Stevan Vuković je po vokaciji kustos, istoričar i teoretičar umetnosti. Diplomirao je filozofiju na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Beogradu, i pohađao doktorske studije na istom odeljenju, kao i postdiplomske Studije teorije umetnosti na Jan van Eyck Aakademie u Mastrihtu i Studije umetnosti u javnom prostoru na Bauhaus Dessau. Objavljuje tekstove o savremenoj likovnoj umetnosti, teoriji i filozofiji umetnosti u kontinuitetu od 1992. godine. Dobitnik je nagrade Lazar Trifunović, za najbolji tekst o umetnosti u Srbiji 1998. godine. Od 1996. radi kao samostalni kustos,  osmišljavajući i realizujući izložbe u različitim institucionalnim formatima. Zaposlen je na mestu urednika Filmforuma u Studentskom kulturnom centru u Beogradu.

---

https://www.youtube.com/watch?v=qeZvlGv26HU

Aktivitet i prisutnost: Oto Bihalji-Merin i jugoslovenske kulturne politike

Marijana Cvetković 

Ovo izlaganje bavi se doprinosom Ota Bihalji-Merina jugoslovenskim kulturnim politikama kroz integrisanje ideja o važnosti umetnosti u novi društveni poredak i njegove temeljne vrednosti, ideje i institucije. Svoje predratno i mladalačko aktivno bavljenje kulturnim i političkim aktivizmom i antifašističkom borbom nakon rata prelio je u duboko i temeljno promišljanje mesta umetnosti u novom socijalističkom društvu i konceptualizaciju raznorodnog kulturnog nasleđa Jugoslavije i njenih naroda i narodnosti u novu sintezu umetnosti socijalističke, multikulturalne i nesvrstane zemlje. To je činio kroz svoj intenzivan publicistički rad, kroz uređivanje časopisa Jugoslavija, konceptualno povezivanje rane i srednjevekovne umetnosti na prostorima tadašnje Jugoslavije sa partizanskom i modernom umetnošću, kao i promovisanjem naivne umetnosti koju je smatrao ravnopravnom formom umetničkog saznanja neodvojivim od savremene umetnosti. 

Takvim stavovima i angažmanima utemeljio je prakse koje su bile ugrađivane, s jedne strane, u različite segmente nove kulturne politike u Jugoslaviji, a sa druge, u okvire kulturne diplomatije, tj. međunarodnog pozicioniranja Jugoslavije u svetu umetnosti kao mesta proizvodnje savremenosti, budućnosti, međunarodne solidarnosti, jednakosti i saradnje. Pomenućemo i njegov angažman u formiranju i pozicioniranju našeg udruženja AICA koje je iskorišćeno za afirmaciju jugoslovenske umetnosti na međunarodnoj umetničkoj sceni.

BIOGRAFIJA:

Marijana Cvetković je diplomirala istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Magistrirala menadžment u kulturi i kulturnu politiku na Univerzitetu umetnosti u Beogradu i Univerzitetu Lion 2.

Ko-osnivačica je nekoliko platformi i organizacija: Stanica Servis za savremeni ples, Nomad Dance Academy, Nezavisna kulturna scena Srbije, KC Magacin, druga scena, Platforme za teoriju i praksu drušvenih dobara zajedničko.org,  a pokrenula je i niz inicijativa međunarodne saradnje i razmene. 

Aktivna na nezavisnoj kulturnoj sceni Srbije i Balkana i u velikom broju međunarodnih razvojnih projekata čiji je cilj unapređenje uslova rada umetnika i kulturnih radnika, razvoj savremene umetničke scene u Srbiji i novih modela formalnog i neformalnog obrazovanja u kulturi.

Usavršavala se kroz stažiranje i istraživanje u Centru Pompidu, Muzeju Louvre, Muzeju moderne umetnosti MoMA u Njujorku, Muzeju Whitney u Njujorku, na Centralno-Evropskom Univerzitetu u Budimpešti.

Objavila je desetine eseja i članaka i uredila 7 knjiga. Drži radionice i predavanja o kulturnoj politici, menadžmentu u oblasti savremenog plesa, regionalnoj kulturnoj saradnji, muzejskom menadžmentu i nezavisnoj kulturnoj sceni širom Evrope.