#KritikaJePrisutna2021

Prvi broj Zenita pojavio se 1. februara 1921. u Zagrebu, a poslednji, broj 43, izašao je u Beogradu decembra 1926. godine. Njegov ideolog Ljubomir Micić (Sošice kod Jastrebarskog 1895 – Kačarevo kod Pančeva 1971) bio je diplomirani filozof Zagrebačkog sveučilišta, glumac, pesnik i prozni pisac, autor brojnih zenitističkih manifesta i teorijskih napisa, zastupnik i zaštitnik novih pojava u kulturi i nauci, oštar polemičar i beskompromisni, ogorčeni kritičar.

Svaka od kustoskinja imala je svoj koncept kojim se prijavila na konkurs. Jovana je pisala o psiho-fizičkoj izolaciji i ograničenim prostorima mišljenja, Teodora o disanju, nedostatku vazduha i zagađenju kao metafori savremenog trenutka, dok sam se ja fokusirala na prefiks post i njegove korelacije sa različitim fenomenima (post-istina, post-kapitalizam, post-humanizam), a posebno su me interesovali pogledi umetnika na post-pandemijsko društvo i razmišljanje na temu post-mladosti, odnosno u širem smislu, pitanje mogućnosti društvene imaginacije i zamišljanja kolektivne budućnosti.

U prethodnom članku koji je u okviru AICA Serbia serijala #KritikaJePrisutna2021 objavljen na samom kraju prošle godine predstavili smo sekvencu kritičkih pregleda ovogodišnjeg Oktobarskog Salona, sadašnjeg Beogradskog Bijenala. Novu godinu 2022. počinjemo sa Bijenalom mladih i nastavljamo dijaloški i kolaborativni metod rada i iznošenje uporednih stavova u ovom novom kritičkom kolažu.

U najnovijem izdanju serijala #KritikaJePrisutna2021 četvoro kritičara nude svoje argumente za ocene da se 58. Oktobarski salon prestavlja kao izložba otuđena kako od savremenih trendova u umetnosti, tako i od lokalne umetničke scene.

Spektakularizacijom najprestižnije izložbe savremene likovne/vizuelne umetnosti u Srbiji ne doprinosi se nužnosti da se umetničke i kulturne pojave – ovde i drugde – imenuju i time učine jasnim polazištem za razvoj intelektualne, emotivne, duhovne sfere umetnika, kustosa, teoretičara, publike.

Bijenale mladih je kustoska izložba nastala kroz veoma kompleksan istraživački i debatni proces, sa sredstvima koja iznose svega jedan posto budžeta Beogradskog bijenala, ali sa velikim ljudskim resursima koji su maksimalno efikasno investirani za razliku od Oktobarskog salona, čiji je budžet uglavnom preliven na račune komercijalnih galerija od kojih su pozajmljivani ili iznajmljivani radovi.

Ukoliko aktuelni 58. Oktobarski salon, koji je prvi put poneo naziv Beogradski bijenale, shvatimo kao jedan od pogona srpske kreativne industrije, moguće je da ćemo lakše dokučiti njegovu sveukupnu organizaciono-koncepcijsku konstrukciju. Naime, čini se da je njen model veoma sličan onom na koji se oslanja naša država kada stimuliše strane investitore da otvore fabrike u Srbiji, plaćajući im pozamašne subvencije, uključujući i dodatne svote za zapošljavanje naše, već bagatelne, radne snage.

Jedna od specifičnosti ovogodišnjeg Salona predstavlja i ozbiljno vremensko odstupanje od uobičajenog datuma otvaranja tradicionalno smeštenog u oktobru, kako bi se držalo do imena manifestacije koja nosi naziv po 20. oktobru, danu kada je Beograd oslobođen od nacističke okupacije. To samo naglašava činjenicu da je sadašnji Oktobarski salon otuđen od vrednosti koja simboliše njegov naziv.”

Ove godine je grad Čačak pobedio na nacionalnom konkursu i poneo epitet prve nacionalne prestonice kulture, dok se istovremeno Umetnička galerija sprema da se uključi u proslavu 150 godina od rođenja slikarke Nadežde Petrović, zaštitnog znaka i ikone grada. S druge strane, grad Čačak i njegovi stanovnici su na velikoj ekonomskoj, demografskoj i političkoj razmeđi kao većina gradova u zemlji.

Sa kojim ambicijama se autori „projekta o budućnosti grada Bora“ javljaju na otvoreni poziv za nacionalne predstavnike na Bijenalu arhitekture, konkurs čije raspisivanje se dešava godinu dana nakon privatizacije rudnika od strane kompanije „Ciđin majning group“ (Zijin Mining Group)? Odgovor na ovo pitanje jasan je iz same postavke „kvalitativno novog sloja grada“, osmog kilometra koji se prostorno pozicionira unutar postojećih sedam gradskih zona Bora, a koji treba da ih preporodi, modernizuje i unapredi.